Als Register-Uitvaartverzorger word ik regelmatig gevraagd om een uitvaart elders in het land te begeleiden. Dit zijn veelal bijzondere leermomenten, waarvan ik er graag één met u wil delen.

Het betreft een Grieks-Orthodoxe uitvaart. De voorganger sprak geen Nederlands, en maar heel gebrekkig Engels. Hij was als voorganger duidelijk te herkennen aan zijn zwarte gewaad alsmede aan zijn lange donkere baard. Van de familie had ik al begrepen dat deze voorganger niet met de familie had gesproken, maar door het “algemene kantoor”  van de kerk was aangewezen om de uitvaart voor te gaan.
De overledene was een moeder van 3 kinderen, en liet haar echtgenoot achter die alleen de Griekse taal machtig was. De oudste dochter was in Griekenland geboren en had hier de eerste jaren van haar leven had gewoond. Om die reden was zij degene die met de voorganger kon overleggen op het moment dat wij binnen waren.

Een Griekse gewoonte is om meteen met de liturgie te beginnen zodra de overledene in het gebouw is…. Dit was een hele uitdaging, omdat de schitterende zaal niet al te groot was, en er heel veel belangstellenden kwamen. Zij losten dit zelf eigenlijk op door tijdens de dienst naar binnen en naar buiten te lopen, wat het geheel wel erg onrustig maakte. Bij binnenkomst werd door iedereen een kaars aangestoken.

Een open kist is ook zo’n liturgisch gebruik, en dit kan in mijn beleving vaak voor een uitdaging zorgen met betrekking tot de conditie van de overledene.

De gehele plechtigheid stond de voorganger op de onderste trede van de trap aan het voeteneinde van de kist. Hij had een bijbel in zijn hand en reciteerde hier Griekse teksten uit als een soort mantra. Er was totaal geen oogcontact of andere vorm van communicatie met de familie en/of de genodigden.

De overledene werd met een olie ‘gezalfd’. Na dit ritueel werden brood en wijn opgeruimd, verdween de voorganger achter de klapdeuren en het gordijn hetgeen het einde van de plechtigheid betekende. De overledene werd door iedereen aangeraakt en/of gekust waarna de kist werd gesloten.

De reden van de grote tas die de voorganger meenam naar het graf werd mij duidelijk: hierin zat niet alleen zijn bijbel, maar ook een fles olijfolie en een fles wijn. Net als in de kerk wachtte de voorganger niet totdat alle mensen rondom het graf stonden, maar begon meteen de mantra’s te zingen. Op een gegeven moment werd met olijfolie een kruis op de kist gemaakt, gevolgd door de hele fles wijn. Hierna werd de bijbel terug gestopt in de tas, de lege flessen werden omgekeerd met de hals in het zand gestoken, en de voorganger verliet het graf. Hij kwam toen naast me staan, omdat ook hij moest wachten tot de familie de laatste groet aan mevrouw had gebracht door middel van een schepje zand over de kist te strooien, en richting de condoleance ruimte vertrok…….

 

Marja Oosterman
www.oleander-uitvaartzorg.nl
06-52553676